Hans Janssen is directeur van de regionale ambulancedienst. Hij schrijft elke maand over zaken die hem raken binnen en buiten de acute zorg.

Als het niet meer kan…

De corona-ellende nadert een soort ontknoping voor de gezondheidszorg. Elke week tijdens het crisisbeleidsteam van de ambulancedienst vragen we ons af: redden we het nog? Wat kunnen we nog anders doen? Hoe staat het ziekteverzuim ervoor? Enzovoort. Binnen het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) zijn de deelnemende zorginstellingen het niet alleen zat, ook vraagt eenieder zich af aan welke knop nu nog gedraaid kan worden. Als ambulancediensten hun patiënten nergens meer kunnen presenteren omdat alle SEH’s tijdelijk gesloten zijn, dan stokt de basale zorg aan mensen die deze hard nodig hebben. Dan gaat er meer verkeerd dan alleen ‘een-patiënt-nergens-meer-kwijt-kunnen’.

Ambulancediensten worden geacht en betaald om binnen maximaal vijftien minuten acute medische zorg te kunnen verlenen in de thuissituatie of de openbare ruimte. Voor een acute hartstilstand of een levensbedreigende bloeding is dat al aan de zeer ruime kant en hangt het succes mede af van burgerhulpverleners. Maar als ambulances hun patiënten niet meer kwijt kunnen in de regionale ziekenhuizen, komt zelfs die norm van een kwartier onder grote druk te staan.

Tegen de achtergrond van grote capaciteitstekorten (ziekenhuisbedden en gespecialiseerd personeel) is dan de vraag wat we nog wél kunnen doen om onze bevolking zo goed als mogelijk te helpen in deze crisistijd, waarin afwegingen een rol kunnen gaan spelen die tijdens oorlogssituaties niet zouden misstaan. Het uitgangspunt is dat mensen in medische noodsituaties acuut geholpen moeten worden. Dus: beoordeeld en behandeld moeten worden door een arts, verpleegd kunnen worden op een bed en in de gaten worden gehouden onder enige vorm van medisch toezicht.

Het moment nadert dat we de zorgvuldigheidseisen die onder normale omstandigheden gelden, moeten laten varen. Als het niet meer kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan. We blijven aan elkaar verschuldigd dat we mensen niet thuis laten creperen omdat er nergens meer plek is in de ziekenhuizen. Om onverantwoorde thuissituaties te voorkomen zullen we de hoge kwaliteitsstandaarden – zo lang deze crisissituatie voortduurt – tijdelijk los moeten laten, om voor zo veel mogelijk mensen het meest haalbare te kunnen realiseren. Ik vraag me soms af of iedereen zich wel realiseert wat dat écht betekent.

Hans Janssen