DORDRECHT – Met de plaatsing van de laatste negen Stolpersteine is maandag een project afgerond dat negen jaar geleden begon. De ‘struikelsteentjes’ herinneren aan de 201 Dordtse Joden die in de Tweede Wereldoorlog uit de stad zijn weggevoerd en vermoord. De steentjes liggen voor de adressen waar zij op dat moment woonden. De voltooiing van de missie vond niet geheel toevallig plaats op Jom Jasjoa, Holocaust Herdenkingsdag. Bij het plaatsen van de vier allerlaatste steentjes in de Cronjéstraat voor Isidor, Elizabeth, Aaron en Mietje Frenk hield burgemeester Kollf een rede en zong Ivrietkoor Al Naharot. (Foto’s: Stolk Fotografie)
Nu alle Stolpersteine liggen betekent dat niet meteen het einde van de werkgroep, zegt voorzitter Kees Weltevrede. “Op de website moeten nog ongeveer zestig familieverhalen worden toegevoegd. En journalist Gert van Engelen wil nog meer Joodse verhalen gaan naspeuren en toevoegen. Zo wordt de site een bron van informatie voor bijvoorbeeld onderzoekers en scholen. Wij denken ons als stichting over een paar jaar op te heffen en dan de website, die circa 50.000 keer per jaar wordt bezocht, over te dragen aan het stadsarchief.”
Poetsen
Als je de messing plaatjes op de steentjes, met daarop de namen en geboorte- en sterfdatum van de slachtoffers, niet nu en dan poetst, gaan ze verkleuren. Op zich geen ramp, maar in Dordrecht is er Martien Levisson (in het rood op de hoofdfoto) die zo’n drie keer per jaar alle steentjes een poetsbeurt geeft en ze weer mooi laat glimmen. Regelmatig moest hij in gesprek met toezichthouders wanneer hij met zijn auto vol poetsmiddelen zijn ronde maakte en bij de Stolpersteine parkeerde. Na enig gelobby bij de gemeente lijkt er nu echter een ontheffing voor hem aan te komen. Voor de langere termijn is het wellicht ook een optie dat de steentjes geadopteerd worden, zegt Weltevrede.
Meer info: stolpersteine-dordrecht.nl.
Arij Boogerman
In het bericht over de plaatsing van de laatste van in totaal 201 Stolpersteine, woensdag op de voorpagina van Dordt Centraal, ontbrak natuurlijk één belangrijke naam: die van de grote initiatiefnemer, jarenlang stuwende kracht, enthousiast coördinator en voorzitter Arij Boogerman. Heel graag had hij het leggen van de allerlaatste herdenkingssteentjes voor in de oorlog vermoorde Dordtse Joden meegemaakt, maar na een kort ziekbed is hij op 9 augustus 2022 overleden. Zijn naam had niet onbenoemd mogen blijven in het bericht.
