DORDRECHT – Het Dordrechts Museum heeft twee uitzonderlijke schilderijen verworven die niet alleen de rijke kunstgeschiedenis van Nederland weerspiegelen, maar ook de (onderbelichte) rol van vrouwelijke kunstenaars in de kunstwereld belichten. De schilderijen Kardinaal van Thérèse Schwartze (foto) en Nuit Mexicaine van Frieda Hunziker versterken de collectie van het museum. Het Dordrechts Museum zet zich actief in om kunst te verwerven van kunstenaars uit groepen die (veel) te weinig te zien zijn in Nederlandse museale collecties en/of in de eigen collectie, zoals in dit geval van vrouwelijke kunstenaars. (Foto: Dordrechts Museum)

De Amsterdamse schilderes Thérèse Schwartze (Amsterdam 1851-1918) is een pionier voor vrouwelijke kunstenaars in de 19e eeuw. Ze verwerft haar bekendheid met haar portretten van de elite, waaronder de koninklijke familie. Zo portretteerde ze ten minste vijf keer koningin Wilhemina. In 1884 verblijft Schwartze samen met Wally Moes in Parijs en probeert opgenomen te worden in de Salon, de jaarlijkse toonaangevende tentoonstelling met hedendaagse kunst. Voor die tijd een gedurfde en onconventionele stap voor twee jonge vrouwen. Parijs was dé plek om als kunstenaar carrière te maken. In de Franse hoofdstad maakt Schwartze een aantal werken, waarin ze laat zien dat ze de schilderkunst in haar facetten machtig is. Hetzelfde jaar hangt het schilderij Kardinaal inderdaad op de Salon. Het werk van Schwartze blinkt met name uit in de stofuitdrukking van de zijden soutane en mantel. De glans en kleur van het materiaal spat van het doek af.

Vroeg werk

“Gedurfde, stevige penseelstreken die typisch zijn voor haar losse schilderstijl”, vertelt conservator Quirine van der Meer Mohr, die lovend is over het werk. “Tegelijkertijd is haar talent voor de portretkunst ook aanwezig in het sprekende gezicht van de kardinaal.” Toch lijkt het werk geen portret van een echte kardinaal te zijn: het is naar alle waarschijnlijkheid een model in kardinaalskostuum. In de collectie van Museum Catharijneconvent bevindt zich een schilderij van Thérèse Schwartze van waarschijnlijk hetzelfde model, verkleed als monnik. Het Dordrechts Museum heeft al een schilderij van Schwartze in de collectie; het portret van Johanna Van Bilderbeek-Lamaison van Heenvliet uit 1900. Kardinaal vormt een waardevolle aanvulling op de collectie, omdat het een vroeg werk is en een vrije compositie die de veelzijdigheid van Schwartze’s werk benadrukt. Van der Meer Mohr: “Een vrij werk van Thérèse Schwartze voor de collectie was al lang een grote wens. Eén van de meest succesvolle Nederlandse vrouwelijke kunstenaars van de 19de eeuw en meest gevierde portretschilders rond 1900.”

Mexicaanse nacht

Daarnaast heeft het museum het abstracte werk Nuit Mexicaine van Frieda Hunziker (Amsterdam 1908-1966) kunnen toevoegen aan de collectie. Dit schilderij, dat rechtstreeks uit de familie van de kunstenaar komt, is een prachtig voorbeeld van haar late werk, waarin de zichtbare werkelijkheid op geen enkele manier meer te herkennen is in de composities: het is volledig abstract. De levendige kleuren en dynamische verfbehandeling roepen de sfeer van een Mexicaanse nacht op, met golvende vormen die de energie en kracht van de verfaanbrenging weerspiegelen.

Abstract

Hunziker was lid van de Vrij Beelden Groep en werkte eerst figuratief en expressionistisch, maar ontwikkelde een puur abstracte stijl. Ze stelde haar werk regelmatig tentoon in zowel binnen- als buitenland. Nuit Mexicaine is het eerste werk van deze belangrijke kunstenaar in de collectie van het Dordrechts Museum en is een waardevolle aanvulling op de werken van mannelijke tijdgenoten en mede-kunstenaars uit de Vrij Beelden Groep als Willy Boers, Willem Hussem, Ger Gerrits en Dordtenaar Piet Ouborg die al in de collectie vertegenwoordigd zijn.