DORDRECHT – Hans Janssen is directeur van de regionale ambulancedienst. Hij schrijft iedere maand voor Dordt Centraal een column over zaken die hem raken binnen en buiten de zorg.
Wat nu echt het begin is geweest van de maatschappelijke verontwaardiging over ongewenst gedrag weet ik niet meer precies. Was het de #metoo-beweging vanuit de VS? Of waren het de bekendmakingen over The Voice, Ajax of NOS Sport die ons wakker schudden? Ongewenst gedrag kent vele variaties, zo weten we inmiddels. Maar nadat Matthijs van Nieuwkerk publiekelijk het boetekleed moest aantrekken, heeft de aandacht zich uitgebreid naar leidinggevenden op de werkvloer die hun medewerkers kleineren, schofferen, treiteren, negeren, uitschelden en weet ik wat nog meer.
Ook in de politiek heeft dit fenomeen zich inmiddels geopenbaard. Ex-voorzitter van de Tweede Kamer Khadija Arib kon een onderzoek naar haar leidinggevende kwaliteiten niet voorkomen en inmiddels moet ook de huidige minister voor primair en voortgezet onderwijs, Dennis Wiersma, met de billen bloot. Hij zou geregeld door het lint zijn gegaan en kon ontsteken in razernij, als gevolg waarvan een aantal ambtenaren zou zijn opgestapt. Bijzonder is wel dat de VVD-top al langer wist van zijn misdragingen in eerdere functies en binnen de fractie.
Wat is dat toch met dat leidinggeven? Waarom is het kennelijk zo enorm ingewikkeld om je te verplaatsen in hoe je eigen gedrag overkomt op anderen? Wat laat je denken dat je zomaar iemand publiekelijk met de grond gelijk kunt maken? Is het onmacht, kapsones of de overtuiging dat je onfeilbaar, geweldig en superieur bent aan anderen?
In al mijn vorige functies heb ook ik te maken gehad met (te) veel slechte voorbeelden van zogenaamd leiderschap waar de vellen van af scheurden; overheid en private sector deden niet voor elkaar onder. Met een schaamteloze vanzelfsprekendheid werden de leidinggevenden die het betrof vaak probleemloos doorgeplaatst naar een hogere functie, waar het hele spel weer op de wagen kwam. Gevolg was dan wel dat medewerkers afhaakten en elders emplooi zochten. Doodzonde en beschamend.
De vraag is of nu alles wel zal veranderen. Zelf denk ik van niet. Er zullen altijd leidinggevenden zijn die denken dat de wereld om hen draait en dat stevig uithalen hoort bij leidinggeven. Maar gewaarschuwd zijn ze wel: wangedrag wordt een risico. En de minister van primair en voortgezet onderwijs kan zijn borst alvast natmaken.
Hans Janssen
