DORDRECHT – De Dordtse wethouder Peter Heijkoop (Armoede & Schulden) heeft heel veel reacties gekregen op het interview in de Volkskrant over de afhandeling van toeslagenaffaire. Vooral van collega-wethouders uit het hele land. “Zij onderschrijven de zorgen”, zegt hij. “We maken ons ernstige zorgen om de mensen die écht gedupeerd zijn.” Vier jaar nadat werd gestart met de poging om de gedupeerden te compenseren, hebben velen van hen nog steeds geen cent gezien. (Archieffoto: Ronald van den Heerik)
Naast zijn rol als wethouder voert Heijkoop namens de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) het woord over sociale zaken en deelt hij zijn zorgen en ideeën regelmatig via landelijke media. Vier jaar geleden zijn de gemeenten nu betrokken geraakt bij de afhandeling van dit donkere hoofdstuk. Iedereen is het erover eens dat de gedupeerden ruimhartig gecompenseerd moeten worden, maar om verschillende redenen verloopt dat proces in een uiterst traag tempo, zegt Heijkoop. “Ten eerste omdat veel meer mensen zich als gedupeerde hebben gemeld dan verwacht. Waar werd gerekend op 8.500 aanmeldingen voor compensatie, zijn dat er uiteindelijk 68.000 geworden. We weten dat ongeveer de helft niet gedupeerd is. Heel veel van de melders hebben niet eens kinderen of hebben nooit een toeslag ontvangen. Maar de belastingdienst moet dat wel allemaal uitzoeken.”
755 aanvragen uit Dordrecht
Op dit moment is het zo dat iedereen die zich meldt bij de Belastingdienst als gedupeerde automatisch recht heeft op hulp van hun gemeente. Ook al die mensen die dus geen recht hebben op steun die is gekoppeld aan de toeslagenaffaire. Heijkoop: “Landelijk hebben 755 gezinnen uit Dordrecht zich gemeld voor compensatie. Van hen krijgen er inmiddels ongeveer 300 ondersteuning van ons. We weten dat een deel hiervan geen gedupeerden zijn. Dat gaat dus ten koste van de zwaar gedupeerden voor wie we er heel graag willen zijn. Mensen die we op weg willen helpen naar de toekomst. Maar de belastingdienst moet het financiële deel afhandelen. Zo lang dat niet gebeurt, kunnen we niet aan de toekomst gaan werken en blijft dit al een donkere wolk boven deze gezinnen hangen. Bovendien trekt dit ook een zware wissel op onze organisatie. Het doet iets met je medewerkers als ze aan de ene kant het verdriet en de ellende zien van gedupeerden die nog steeds niet zijn geholpen en aan de andere kant de frustratie en boosheid van mensen die niet in aanmerking komen voor deze specifieke compensatie of met extreme claims komen.”
Ruimhartig
Wat Heijkoop en zijn collega-wethouders willen: “De belastingdienst en het kabinet moeten alles uit de kast trekken om te versnellen. En de belastingdienst moet veel sneller delen als duidelijk is of er wel of geen recht is op compensatie.” Gemeenten worden vanuit Den Haag verplicht alle vermeende slachtoffers ‘ruimhartig’ te compenseren, maar ambtenaren komen soms in gewetensnood, omdat er mensen zijn die misbruik maken van compensatieregelingen. “Maar de massaliteit van de operatie en de moeizame informatie vanuit de belastingdienst maken dat moeilijk.”
7,2 miljard
Ondertussen lopen de kosten van de hersteloperatie gigantisch uit de klauwen. Vier jaar geleden werden die begroot op 310 miljoen. De teller staat nu op ruim 7,2 miljard euro en dat is hoogstwaarschijnlijk niet het eindbedrag. Door het grotere aantal gedupeerden, maar ook door de mankracht om alles te regelen. Heijkoop: “De belastingdienst heeft veel externe mensen moeten inhuren, wat enorm veel geld kost. Bij gemeenten gaat het meeste geld naar gedupeerden. Ongeveer 10 procent naar de inzet van onze mensen.” Een jaar geleden zei Heijkoop bij Nieuwsuur dat de hele afhandeling misschien nog wel tot 2030 zou gaan duren. “Vanuit Den Haag werd dit toen gerelativeerd, maar ik blijf erbij dat dat een reële voorspelling is. En het herstel van het trauma dat veel gedupeerden hebben opgelopen gaat nog veel langer duren.” De les voor de toekomst? “Dit hele toeslagenstelsel zal op de schop moeten. Het is te ingewikkeld en te onzeker. Vooral ook omdat de laagste inkomens meestal de hoogste toeslagen krijgen die bij een fout teruggevorderd worden.”
