Trouwe lezers herinneren zich wellicht nog mijn pennenvrucht van eind maart, met daar boven de kop ‘Piet mocht niet stemmen’. Even het geheugen opfrissen. Omdat hij de stemgerechtigde leeftijd bereikt had, ging hij dus voor het eerst z’n democratische plicht vervullen. Omdat hij niet kan lezen en wel zeker wilde zijn het goede vakje rood te maken had hij z’n moeder meegenomen. Het duo werd echter weggestuurd. Moeder was des duivels, zoonlief teleurgesteld en vervuld met nog meer schaamte dan hij al zolang voelt.
Maandagavond zag ik toevallig op televisie volkszanger Frans Bauer, die ‘op avontuur’ ging met laaggeletterden. Dat gaf een heel goed inkijkje in het leven en de gevoelens van mensen met deze beperking. De schaamte – die volkomen onterecht is – zit intens diep bij deze mensen. Op de zorgboerderij waar mijn vrouw heel veel en ik incidenteel een beetje vrijwilligerswerk doe, hoor ik al jarenlang op welke moeilijkheden mensen stuiten, als ze niet kunnen lezen (en schrijven).
Wat voor mij nieuw was, is dat twee-en-half miljoen mensen problemen hebben met lezen. Ik dacht ‘slechts’ anderhalf miljoen. Ik ben kennelijk nog een miljoen landgenoten ‘vergeten’ die wel kunnen lezen, maar niet snappen wat er staat. Ik brak in maart een lans voor laaggeletterden; verander de Kieswet zodanig dat deze mensen met wat hulp toch kunnen stemmen. Of ze in Den Haag mijn stukkies lezen weet ik niet, maar drie weken later lag er een wetsvoorstel om de Kieswet zo aan te passen dat laaggeletterden hulp mogen krijgen bij het stemmen.
Hiep hiep hoera? Nee, helaas. Wetsvoorstel ligt ter advies bij de Raad van State en moet nog door beide Kamers. Mocht de wetswijziging er komen dan gaan ze er eerst in vijftien gemeenten een proef mee doen. Op deze manier gaat het nog vele jaren duren eer laaggeletterden kunnen stemmen. Tijd voor een creatieve oplossing. We leggen op 22 november in elk stembureau een witte stok met rode strepen neer. Elke begeleider van een laaggeletterde kan het stokkie effe lenen. Met een blinde mag je namelijk wél mee in het stemhokje. Maar of Piet nu weer naar de stembus gaat…?
Thijs Blom
