DORDRECHT – Begin deze eeuw kreeg een deel van de huisbezitters in Dordrecht te maken met paalrot. Vanwege het wisselende grondwaterpeil moesten zij hun houten funderingspalen laten vervangen door een betonnen fundering. Bijna een kwart eeuw later komt er een nieuw funderingsprobleem bij voor huisbezitters die geen palen onder hun woning hebben, maar fundering op staal, kleine muurtjes in de bodem. Doordat die bodem in bijna heel Nederland aan het dalen is, zakken huizen die op staal gebouwd zijn mee. Dit kan de nodige gevolgen hebben, zoals scheurvorming in de muren, klemmende deuren en ramen.

 

In heel Nederland staan 6,4 miljoen woningen. Daarvan zijn er 300.000 op houten palen gefundeerd en 3,7 miljoen op stalen, ofwel ondiepe fundering. Het gaat om woningen gebouwd voor 1970. Van de 3,7 miljoen op ondiepe fundering, zouden op dit moment ongeveer een half miljoen een verhoogd risico hebben op verzakking. In Dordrecht zijn naar schatting ruim 6.000 woningen gefundeerd op staal. Van de op staal gefundeerde woningen in Dordrecht is 94 procent in particulier bezit. Daarmee is de problematiek hier anders en complexer dan in de rest van Nederland, omdat daar het grootste deel van woningen die op staal gebouwd zijn eigendom is van woningbouwcorporaties.

 

Negentiende-eeuwse schil

Bij woningen op staal gebouwd gaat het vaak om relatief kleine woningen. Vooral in de negentiende-eeuwse schil rond het spoor staan in Dordrecht relatief veel woningen op staal. Behalve scheefstand en scheurvorming kan het verzakken er ook voor zorgen dat het gebouw dichter bij het grondwater komt. Dat leidt tot vochtproblemen en mogelijk schimmel, wat niet goed is voor de gezondheid. Of er problemen ontstaan, hangt af van de situatie. In de Raadsinformatiebrief, die het college B&W deze zomer opstelde, schrijft ze: ‘Ook al kunnen we inschatten in welke gebieden bodemdaling een probleem vormt, dan zegt dat nog niets over de individuele situatie. De ene woning ervaart nu al de gevolgen. De andere woning kan nog jaren probleemloos vooruit. Zelfs in één woonblok is niet altijd sprake van gelijkmatige zakking. De verzakking van de bodem kan variëren van 2 tot wel 10 millimeter per jaar’.

 

Grote gevolgen

Volgens de overheid is er geen verzekering voor funderingsschade, want bodemdaling is ‘voorspelbaar’. De verantwoordelijkheid voor de consequenties ligt bij de eigenaren. Soms beperken de problemen zich tot praktische problemen, zoals het ophogen van de tuin. Als er serieus sprake is van het verzakken van woningen kan dit zeer ingrijpend zijn. Primaire levensbehoeften, zoals een veilig dak boven je hoofd en een gezonde woonomgeving kunnen in het geding komen. Ook kunnen financiële problemen ontstaan, omdat het bij het herstel van de woningen gaat om substantiële bedragen en huiseigenaren niet altijd de middelen of opties hebben om problemen met de fundering te kunnen verhelpen. Dit veroorzaakt stress en emotie. Ook komen eigenaren voor keuzes te staan: Is het bijvoorbeeld nog zinvol om te investeren in de woning? Kan ik mijn woning (ooit) nog wel verkopen? Of kan ik hier de komende jaren nog wel blijven wonen?

 

Bewustwording

De gemeente meldt: ‘Hoewel de funderings- en bodemdalingsproblematiek steeds meer in het nieuws komt, is lang niet iedereen zich bewust van de gevolgen voor het individu. Die bewustwording vraagt een vertaling naar de concrete, specifieke situatie van de inwoner. Echter die vertaling is op dit moment nog niet te maken, omdat we nog niet beschikken over alle daarvoor benodigde informatie. Hierbij dient wel te worden opgemerkt dat de duidelijkheid per woning slechts kan worden verkregen wanneer de eigenaren zelf onderzoek laten uitvoeren. Zij zijn hiervoor verantwoordelijk, niet de gemeente’.

 

Onderzoek

De gemeente is al langer bezig met de kwestie van bodemdaling en de consequenties voor gebouwen met ondiep fundament. Er is nauw contact met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, zodat ze goed en snel op de hoogte blijft van de ontwikkelingen. Daarnaast is door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) een onderzoek uitgevoerd, met medewerking van de gemeente, naar de kosten van het funderingsherstel van ondiep gefundeerde woningen. Daarnaast hebben de gemeenten Dordrecht en Hendrik-Ido-Ambacht zich aangesloten bij een (landelijk) onderzoek van RVO dat in beeld brengt wat de kwetsbaarheid van gebouwen zonder paalfundering is. Hierin wordt informatie ontwikkeld voor een aantal buurten van Dordt, die laat zien in welke mate woningen en woonblokken kwetsbaar zijn in de huidige situatie en de toekomst.

 

Informatieloket

‘We richten ons op dit moment op het uitwerken van een communicatieplan.’, schrijft het college. ‘Verder wordt in samenwerking met de Stichting Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF), dat (mede) voortgekomen is uit de Dordtse palenaanpak, een funderingsloket Dordrecht opgericht. Hier kunnen bewoners vragen stellen en wordt een luisterend oor geboden’. Eén van de aanbevelingen van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur is om subsidie- en leenmogelijkheden te creëren voor schade- en funderingsherstel, waaronder het beschikbaar stellen van 70 procent subsidie voor het opstellen van een herstelplan en 30 procent tot en maximum van 40.000 euro te subsidiëren van het herstel van de schade. Het nieuwe kabinet heeft hier nog geen officiële reactie op gegeven.

 

Voor meer informatie: www.kcaf.nl.