Ben Corino doet verslag vanuit de lokale en regionale politiek
‘Bruggen moeten er worden gebouwd en muren worden geslecht.’ Het werkwoord slechten, dat letterlijk gladmaken en figuurlijk slopen betekent, is de oude betekenis van het bijvoeglijk naamwoord slecht bewaard gebleven ‘glad, vlak, effen’. In hoeverre is dit van betekenis op de discussie die zich rond de monumentale muur van de tuin van het Dordrechts Museum afspeelt? Het kunstproject Rivier, boot, stad van de Schotse kunstenaar Edward Clydesdale Thomson maakt de tongen in Dordrecht los op de social media, kranten en lokale televisie. Iedereen heeft er wel een mening over. De inwoners, historici van het Augustijnenhof en zelfs de lokale politici beginnen zich nu te roeren. Wat maakt dat dit kunstproject zoveel weerstand oproept? Het is met name omdat de muur, een rijksmonument uit 1904, voor een deel vervangen gaat worden door een tijdelijke schijnmuur. Noem het maar een ‘dummy’ muur. De echte muur wordt over een lengte van 4 meter afgebroken zodat op 9 oktober het zwartgeblakerde schip dat kunstenaar Thomson momenteel bouwt in de Biesboschhal als start van het project dwars door die muur gaat breken. Vervolgens zal het schip door vele Dordtenaren richting het historische Hof van Nederland worden getrokken. Saillant detail is dat het schip onderweg muren van de nauwe straatjes tegen gaat komen waardoor het schip in stukken uiteen zal vallen. De wrakstukken gaan dan niet verloren, zij zullen worden verbronsd en hun plek krijgen op de route die het schip is gegaan. Ook het gat zal tijdelijk, een jaar of vijf of misschien wel vijfentwintig jaar, onderdeel blijven van het kunstproject dat het Hof van Nederland visueel met het Dordrechts Museum zichtbaar maakt. Dordrecht, ondanks haar vele zichtbare monumentale gebouwen in de binnenstad is een stad met een sloop-trauma. Opeenvolgende gemeentebesturen hebben in het verleden rijkelijk te pas en te onpas de sloopkogel door de binnenstad laten razen. Vanaf begin tachtiger jaren werd het bestuurlijke stuur resoluut omgegooid en werden de oude panden weer gekoesterd. De oude schoonheid van de stad kwam weer te voorschijn. Wat niet voorkwam dat bijvoorbeeld de restanten van de oude stadsmuur aan de Boogjes ten prooi viel aan nieuwbouw en dat het historisch middeleeuwse stratenpatroon van het binnenstadsdeel de Bleijenhoek volledig werd geruïneerd door nieuwbouw. Projectontwikkelaars waren blij met de gemeente Dordrecht. Hoe diep de sloop-allergie bij de Dordtenaren erin zit werd duidelijk toen wethouder Piet Sleeking met het idee kwam om het water van de Voorstraatshaven zichtbaar te maken. Het was best een origineel idee maar er zat een ‘maar’ aan vast. Er zou een gat gemaakt worden in de brug. Het zou de verbondenheid met het water zichtbaar moeten maken. De brug, een rijksmonument, zou hierdoor een ander karakter krijgen. Dordtenaren spraken al snel van de Put van Piet. De publieke weerstand werd zo groot, ook binnen de gemeenteraad, dat Sleeking uiteindelijk eieren voor zijn geld koos. Toevallig zit het kunstproject van Thomson in de cultuurportefeuille van Sleeking maar de aanvraag werd door het Dordrechts Museum gedaan in het kader van 800 jaar Stad. Een enkele politicus roert zich nu pas publiekelijk. Petitie-acties zijn gestart. Echter de welstandscommissie heeft gewikt en gewogen. In de wetenschap dat de echte muur en de hekdelen zorgvuldig worden verwijderd en bewaard en te zijner tijd herplaatst zullen worden, werd er een positief advies afgegeven. Het is nu het wachten op het definitieve ‘go or no go’ van de Rijksdienst Monumenten. Dordrecht als stad van spraakmakende kunstprojecten die de tongen doet losmaken. Toch mooi om te zien hoe spraakmakende kunst mensen kan verbinden. Maar tegen wie of wat eigenlijk?
