DORDRECHT – Ben Corino doet wekelijks verslag van de (politieke) actualiteit in Dordrecht en de Drechtsteden. Afgelopen zaterdag werd in Dordrecht stilgestaan bij de betekenis van 15 augustus.

Meer dan in het verleden sijpelt het mondjesmaat door dat er in 1945 twee soorten bevrijdingen plaatsvonden. Op 5 mei wordt de Duitse capitulatie herdacht. Maar op 15 augustus eindigde voor het koloniale Nederland pas daadwerkelijk WO II met de capitulatie van Japan. Met het uitroepen van de Indonesische Republiek door Soekarno en Hatta ontstond er een nieuwe realiteit. Een bloedige onafhankelijkheidstrijd volgde. De Bersiap, een uiterst gewelddadige opstand. Tienduizenden (Indische) Nederlanders werden verkracht, gemarteld en vermoord door Indonesiërs vanwege hun Nederlandse c.q. Europese afkomst. Met de inzet van de politionele acties om de kolonie te behouden veranderde het net bevrijde Nederland in een bezetter die de handen vuil maakte aan een gewelddadige onderdrukking die veel slachtoffers onder de opstandelingen, maar ook onder de inlandse bevolking maakte.

Kansloze actie

Verantwoordelijkheid voor dit gevoerde beleid lag in politiek Den Haag, waar men wanhopig de Nederlandse inkomsten, onder meer uit olie en rubber, probeerde veilig te stellen als koloniale macht. Een bij voorbaat kansloze actie. Na WO II was de wereldorde definitief veranderd en de erkenning van de jonge Indonesische Republiek door de grote westerse landen volgde. Het geweld leidde tot een gedwongen repatriëring en verspreiding van de Indische Nederlanders. Nederland was voor de meesten een vaderland dat men uit de boekjes kende en plotseling werden zij er naar toe verscheept. We kennen de foto’s van schepen die ingezet werden om de mensen naar Nederland te verschepen. Warm aangeklede kinderen, met verbazing kijkend naar de sneeuw. Met de hoogst noodzakelijke bezittingen die zij konden meenemen, moesten zij hun weg vinden in een vaderland dat hun onbekend was.

Loze belofte

De ontvangst in herbouwend Nederland was niet warm. Men werd opgevangen in kampen, pensions en moest zich aanpassen. Molukkers die als militairen inscheepten, zich generaties hadden ingezet voor Nederland, raakten hun militaire status kwijt op het moment dat zij voet aan wal zetten. De belofte dat Nederland zorg zou dragen dat zij terug konden keren naar onafhankelijke Molukken was een loze. Lang leefden de Molukkers met deze belofte in het hoofd in tijdelijke kampen vanuit de koffer. Klaar om ieder moment terug te keren. De loze belofte leidde tot frustraties en mondde uiteindelijk uit in gewelddadige acties en bezettingen door de kinderen van de voormalige Molukse militairen.

Stilzwijgende integratie

Ook in Dordrecht werden Indische Nederlanders opgevangen. Op de plaats van de Mediamarkt stond het Oranje Hotel dat onderdak bood. Oude functies, posities, status en identiteit die men in het voormalig Nederlands-Indië bezat was men kwijtgeraakt. In de nieuwe wijken Wielwijk en Crabbehof werd huisvesting gevonden. Het stilzwijgende integratieproces was begonnen. De hardwerkende nieuwe Dordtenaren, maar ook in de andere gemeenten van de Drechtsteden, zochten en vonden hun weg en leverden een belangrijk aandeel in de ontwikkeling van de stad en de regio.

(Foto: Thymen Stolk)

Nooit bevrijd

Tien jaar geleden trad de Stichting Indisch Dordrecht naar buiten en liet Dordrecht en de regio ervaren hoezeer de Indische Nederlanders een geïntegreerd onderdeel van de samenleving zijn. Sindsdien kennen wij elk jaar de Pasar Malam in de binnenstad. Werden wij ons bewust dat wij collega’s, kennissen, vrienden hebben die hun roots hebben in Nederlands-Indië. Voor Nederland eindigde het met de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945. Maar de Indische Nederlanders hebben zich nooit bevrijd gevoeld. Nog altijd gevangen in het verleden. Door de eerste generaties werd dit doorgegeven. De Dordtenaren Randy Derkhof en Barbara Elzerman hebben al deze ervaringen weten te verwoorden in hun indruk makende song ‘Nooit Meer’ die afgelopen zaterdag 15 augustus voor het eerst was te beluisteren in mijn radioprogramma Studio De Witt.

Deze week in Studio De Witt 

De hoofdgast die Ben Corino komende zaterdag ontvangt in de eerste twee uur van zijn radioprogramma Studio de Witt is Sirio Barone van het Dordtse rondvaart- en watertaxibedrijf Si Barone. Peter M. van der Linden is de Dichter van Dienst die het tweede uur afsluit. In dat tweede uur ook aandacht voor de actualiteiten uit Dordrecht en de Drechtsteden. Aan de Politieke Stamtafel in uur drie komt tijdens het politieke zomerreces telkens een bestuurder aan het woord die ‘het fort bewaakt’ in vakantietijd.

Studio De Witt is iedere zaterdag van 10.00 tot 13.00 uur te beluisteren op Drechtstad FM.