DORDRECHT – Groene kringen op lang liggend brood of fruit kennen we allemaal. Zoals schimmels kunnen groeien op bijna alles in je keuken, komen ze ook veelvuldig op en in het lichaam voor. Sommige zijn nuttig. Een gezonde afweer houdt schimmelgroei onder controle. Door stress, slecht eten, chronische ziekte of medicijngebruik kunnen schimmels ongecontroleerd gaan groeien.
En soms gewoon door pech, zoals bij het besmettelijke zwemmerseczeem (meestal veroorzaakt door de schimmel Trichophyton rubrum) of de rozentuindersziekte (doornen prikken de Sporothrix schenckii in de huid). Een veel bekendere naam, van de grootste bron van schimmelinfecties, is Candida albicans. Die is onder meer verantwoordelijk voor spruw (in de mond) en vaginale schimmelinfecties. Algemene klachten door schimmels zijn jeuk, roodheid, schilfering, afscheiding of een branderig gevoel op de huid of slijmvliezen.
In het RLM krijgen we allerlei lichaamsmaterialen binnen om te bepalen welke schimmel de boosdoener is: nagels, haren, spuug en swabs die over slijmvliezen zijn gehaald. Schimmels groeien veel langzamer dan bacteriën. Het kweken ervan in het lab om ze te identificeren, kan weken duren.
Waar bacteriën eencellig zijn, hebben schimmels complexe structuren, soms met uitbundige draden en vertakkingen en zelfs kleuren. Daardoor kunnen wij ze vaak goed onder de microscoop herkennen. Gespecialiseerde analisten doen dat met een dik boek erbij waarin alle bekende schimmels zijn afgebeeld. Vervolgens testen we voor welk ‘antimycoticum’ de schimmel gevoelig is, zodat de patiënt het beste medicijn krijgt. (Antimycotica doen wat antibiotica doen, maar dan bij schimmels – van het Griekse woord mykes: schimmel.)
Om schimmels niet in een al te kwaad daglicht te zetten, sluiten we deze laatste aflevering uit de serie af met een leuk feitje. Penicilline, al bijna honderd jaar in gebruik als effectief antibioticum en redder van ontelbare levens, wordt gemaakt door een schimmel! Deze Penicillium notatum mogen we dankbaar zijn.
