DORDRECHT – Ruim 1.400 artsen, wetenschappers en deskundigen roepen de politiek op om met leeftijdsregels te komen voor het gebruik van smartphones en sociale media. Volgens wetenschappers moeten kinderen pas vanaf hun veertiende een eigen smartphone krijgen en vanaf hun zestiende op sociale media kunnen. “Op school is het moeilijk te realiseren.” ( Foto: Stolk Fotografie )

 

Op veel Dordtse scholen zijn mobiele telefoons inmiddels al uit de klas gebannen, vaak door de inbreng van het landelijke verbod in september 2023. Ook op Insula College vmbo gelden er regels voor het gebruik van smartphones, vertelt directrice Sandra Nederlof. “We hebben een leerzone op onze school die telefoonvrij is. Ook tijdens de lessen moeten leerlingen hun telefoon in het kluisje leggen. De aula is een chillzone waar telefoongebruik wel is toegestaan.”

Maar wat buiten de klas gebeurt, is moeilijker te sturen. “Het verbod is goed, , maar het is lastig uitvoerbaar en te controleren. Alles speelt zich digitaal af”, aldus Nederlof. “Roosters, cijfers en lessen die eventueel uitvallen kunnen ze allemaal via hun telefoon zien. Ook hun eigen leven speelt vooral op bijvoorbeeld Snapchat af.” Leerkrachten merken dat kinderen steeds jonger met een smartphone rondlopen, en dat dit invloed heeft op hun gedrag en concentratie.

 

Mentale gezondheid

Onder 7- en 8-jarigen heeft ongeveer zes op de tien kinderen een smartphone en onder 11- en 12-jarigen is dat negen op de tien, onderzocht de UVA. Nederlandse jongeren brengen gemiddeld ongeveer zes uur per dag door op hun mobiele telefoon.

Jongeren ervaren sneller klachten voor hun mentale en fysieke gezondheid door de hoeveelheid tijd die ze spenderen op hun smartphone. Zo is er een toenamen aan slaapproblemen, overgewicht, depressies en angststoornissen. Sociaal psycholoog Jonathan Haidt betoogt in zijn boek ‘Generatie Angststoornis’ dat de opkomst van smartphones en sociale media heeft geleid tot een wereldwijde toename van mentale gezondheidsproblemen onder jongeren.

Ook de Dordtse GGD Zuid-Holland Zuid luidde eerder al de noodklok over mentale druk en schermgebruik bij jongeren. Uit de regionale gezondheidsmonitor van 2022 bleek dat meer dan 40 procent van de 12- tot 16-jarigen zich dagelijks somber voelt — een stijging die deels wordt gelinkt aan overmatig schermgebruik.

 

Moeilijk te realiseren

“Op onze school is een pedagogisch medewerker, die ook controleert op het gebruik van telefoons. Zij gaat met leerlingen in gesprek als ze zich niet houden aan de regels”, zegt directrice Sandra. Toch betwijfelt ze of een compleet verbod op telefoons haalbaar is. “Helaas is het niet te doen. Leerlingen nemen soms toch stiekem hun telefoon mee de klas in. Als de leerling wordt, betrapt, krijgt hij of zij een melding. Met meerdere meldingen heeft het consequenties, maar dat is moeilijk te handhaven.” Daarnaast denkt de directrice dat ouders ook een grote rol spelen. “Als acht van de tien kinderen wel een telefoon krijgt van de ouders, maar die laatste twee niet, kunnen kinderen zich wellicht buitengesloten voelen. Een compleet verbod van telefoons lijkt mij onhaalbaar.”

 

Social Media

Naast een smartphoneverbod, wordt er ook gepleit voor een regeling voor het social media gebruik onder jongeren. In Australië is het verbod al ingevoerd, waar je sinds vorig jaar tot je 16de geen social media mag gebruiken. Ook in andere landen, waaronder Noorwegen, wordt er gesproken over een minimumleeftijd voor het gebruik van sociale media.

“Gezien het intensieve smartphone- en sociale mediagebruik onder jongeren, de aantoonbare fysieke gezondheidseffecten, de indicaties van mentale schade en het gebrek aan garantie van een structureel veilige en geschikte digitale omgeving, is het tijd om het maatschappelijke uitgangspunt te herzien”, stelt Smartphonevrij Opgroeien.

 

In maart van dit jaar stemde een meerderheid van de Tweede Kamer voor een leeftijdsgrens voor het gebruik van sociale media. Daarbij zou een minimumleeftijd van 15 jaar gehanteerd moeten worden, maar hoe en door wie dat gehandhaafd moet gaan worden is nog niet duidelijk. Staatssecretaris Karremans van Jeugd werkt nu aan een plan.