“Stuurman aan wal”

Criminaliteit is sinds jaar en dag een populair onderwerp en dus gooi ik er ook maar weer eens een paar volzinnen tegenaan. Onder datzelfde motto komen politie en statistici jaarlijks met verhalen over de ontwikkeling van de misdaad. En het is al tien jaar hetzelfde liedje; de criminaliteit daalt. Als we deze lijn doortrekken leven we in 2041 in een misdaadvrij land. Maar wie gelooft dat? Wie gelooft überhaupt nog in die jaarlijks terugkerende praatjes?
Toen de cijfers voor het eerst daalden, in plaats van de stijging die tot 2007 te zien was, ontstond er al discussie. Er waren minder aangiftes, maar wat is er nou precies afgenomen? De criminaliteit, de aangiftebereidheid of wellicht beide? Oom Agent roept vrolijk dat hij z’n werk zo goed doet, dat de criminaliteit daalt. Een dag later meldt hij dat hij het werk niet meer aankan en daardoor allerlei aangiftes blijven liggen. Dan horen we ook weer over die ‘prioriteiten’.
Het lijkt me nogal wiedes dat Oom Agent meer tijd steekt in ernstige voorvallen en zware criminaliteit dan in een gestolen fiets of een gevalletje oplichting van een paar tientjes. Dat weet nu ongeveer iedereen wel. En dus weeg je af; doe ik nog wel aangifte? En het is er in de loop der jaren niet makkelijker op geworden; bureaus sloten de deuren en aangifte doen moet op afspraak of op internet. Ik hoor ook steeds vaker dat Oom Agent weigert om een melding of aangifte op te nemen.
Dat laatste fenomeen vind ik zorgwekkend. Maar wie controleert de politie? Sinds het een nationale instantie is, is het steeds meer verworden tot een staat binnen de staat. Open en transparant is de club al lang niet meer. Vraag maar eens na bij een journalist hoe moeizaam het is om zelfs over relatief eenvoudige zaken een beetje informatie te krijgen. De voorlichter licht niet meer voor. Die heeft het drukker dan ooit (waarmee eigenlijk?) en wil de vragen eerst op de mail ontvangen.
Dienstbaar, dat woord staat met enorme blokletters op de gevel, maar zo dienstbaar zijn Oom Agent en zijn officiële spreekbuis al lang niet meer. Het beeld dat wordt uitgedragen is dat van een organisatie waar je weinig tot niets aan hebt. Ze hebben voor jouw probleem géén tijd. Waarom zou je daar aangifte doen? Ik hoop dat dit beeld ongewild wordt uitgedragen, want je zou bijna gaan denken dat het beleid is; een manier om cijfers omlaag te krijgen.

Kronkelaar