DORDRECHT – In 1892 richtte een aantal Dordtse notabelen de Vereniging Oud Dordrecht op. Door het verwoed verzamelen van ‘oudheden’ kon de vereniging twee jaar later op de zolder van de Groothoofdspoort een eigen historisch museum open waar het rijke Dordtse verleden werd getoond. Nu, precies 125 jaar na de oprichting van Oud Dordrecht is een groot deel van de collectie van destijds weer voor één keer te zien, dankzij een samenwerking tussen de vereniging en het Dordrechts Museum. Vanaf 4 juni kan iedereen deze unieke historische verzameling bewonderen tijdens de tentoonstelling ‘Spiegel voor het heden’ in het museum.
Op de zolders boven de Groothoofdspoort op twee verdiepingen en in de torenkamer, werd door Oud Dordrecht het historisch museum Oud-Dordrecht ingericht. De plek was perfect. Hier, eeuwenlang de ceremoniële toegang tot de stad, waren de groten der aarde aangemeerd. Al sinds de Middeleeuwen was Dordrecht immers een eiland. De stedemaagd heette de bezoeker welkom. Nu, 125 jaar later, herleeft dit museum in het Dordrechts Museum. De collectie was verbluffend snel bijeengebracht. Nalatenschappen, schenkingen en bruiklenen stroomden toe. Het kwam van de gemeente, het Dordrechts Museum, verzamelaars en, na een oproep in de krant, van zolders bij mensen thuis. Het illustreert de geschiedenis-manie van die tijd en de liefde voor stad en vaderland. Het gevolg was een volgestouwde zolder; een nogal kleurrijk geheel. Er werden ‘oudheden’ getoond van schilderijen tot wapens, van meubilair tot scheepsmodellen. Alles stond dwars door elkaar, oud en nieuw, kunst en kitsch. De hoogte- en dieptepunten van de lange Dordtse geschiedenis werd uitgestald: graventijd, Opstand, Synode, Gebroeders De Witt, Nationale tentoonstelling, Patriotten, Fransen, het koninkrijk.
Ontruimd
De vaderlandsgekte nam in de loop van de twintigste eeuw af. Bezoekersaantallen liepen terug en al in 1922 werden de zolders boven de poort ontruimd. De collectie viel na zo’n dertig jaar uiteen. Topstukken vonden hun weg naar andere musea, de rest verdween in het depot. Het historisch museum was zelf geschiedenis geworden. Bijna een eeuw later wordt een deel uit het stof gehaald en weer bij elkaar gebracht.
Spiegel voor het heden
De tentoonstelling laat zien hoe de verhalen uit het verleden in de tijd van nationalisme werd verteld en verzameld en hoe zo het nog altijd bestaande Nederlandse zelfbeeld werd gevormd. De samenwerkende partners vieren elk hun jubileum dit jaar; het Dordrechts Museum bestaat 175 jaar en de Vereniging Oud-Dordrecht 125 jaar. Verzamelaar Simon van Gijn was de eerste voorzitter van Oud-Dordrecht. ‘Wees geen ‘algeheele vreemdeling’ voor het verleden’, stelde hij. ‘Want het is een ‘spiegel voor het heden’. Het werd zijn beroemdste uitspraak: het credo van zijn tijd en de titel voor deze tentoonstelling.
