DORDRECHT – Dordtenaar Cor Goosen heeft een brief geschreven aan minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat, waarin hij als secretaris van Stichting Het Wantij aandringt per direct de lozing van PFOA en genX op het oppervlaktewater van het Wantij te verbieden. Uit informatie die de stichting via de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) kreeg, blijkt dat waterbedrijf Evides op de locatie Baanhoekweg al vanaf 1999 zonder vergunning water loost met hoge concentraties PFOA en genX.
Goosen: “Het gaat om een continue stroom van ongeveer 1,5 miljoen kubieke meter (m3) water per jaar, met een concentratie die de laatste jaren bijna 50 nanogram per liter bedroeg. Evides heeft, volgens de informatie uit het WOB-verzoek, geen idee waar deze hoge concentratie door veroorzaakt wordt. Het is opvallend dat Evides beweert dat het in ieder geval niet afkomstig kan zijn uit de zuivering van waaruit elk jaar 1,5 miljoen m3 op het spaarbekken De Grote Rug wordt geloosd. Stichting Het Wantij zet grote vraagtekens bij deze bewering van Evides.”
Uit de lucht gevallen
Evides-woordvoerder Rianne de Voogd zegt dat de PFOA en genX deels wel uit de zuivering kan komen, maar dat het om hele lage, achtergrondwaarden gaat die ruim onder de wettelijk toegestane hoeveelheid zitten. “Het is slechts een klein deel van de totale concentratie van de stof die in De Grote Rug is aangetroffen.” Evides denkt dat het spaarbekken, net als de rest van de omgeving van Chemours, last heeft van de stof door verplaatsing via de lucht en regenwater. In Dordrecht liggen vervuilende industrie en de drinkwatervoorziening al sinds jaar en dag naast elkaar. (Archieffoto: Thymen Stolk)
Discussie schadelijkheid
Goosen: “Op dit moment is de grenswaarde van PFOA door het RIVM hoger gesteld dan de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft voorgesteld. Zij willen de voorlopige grenswaarde voor PFOA 15 maal strenger stellen.” Het RIVM schrijft op haar website: ‘Het RIVM heeft vragen gesteld over de wetenschappelijke onderbouwing van de gepubliceerde grenswaarden van de EFSA. Het RIVM herziet, gezien het voorlopige karakter van de grenswaarden, eerdere adviezen niet. In 2019 zal EFSA een risicobeoordeling uitvoeren voor blootstelling aan andere perfluorverbindingen (PFOA, red.).’ Het RIVM wacht de uitkomsten van dit onderzoek af, voordat ze besluit de grenswaarde aan te passen.
Industrie krijgt schoon water
Stichting Het Wantij vond op internet een document van Evides, waarin wordt beschreven dat het industriewater, in tegenstelling tot het drinkwater, wordt gefilterd door omgekeerde osmose, waarbij ook PFOA en genX eruit worden gehaald. De Voogd: “Evides produceert demiwater voor de industrie. Om dit water te produceren, passen wij inderdaad omgekeerde osmose toe. Daarmee verwijderen we ook PFOA en genX uit het water. Deze techniek past Evides niet toe voor de drinkwaterzuivering, waardoor de stoffen wel in het drinkwater aanwezig. Zij blijven ruim onder de geldende wettelijke richtlijnen voor het drinkwater.”
Niet afbreekbaar
Het RIVM neemt de risico’s van PFOA serieus. “PFOA staat op de lijst van zeer zorgwekkende stoffen, omdat deze zich ophopen in het lichaam en in het milieu. Daarnaast heeft PFOA een effect op de voortplanting en is mogelijk kankerverwekkend. De vraag of er effecten optreden, hangt af van de mate waarin mensen aan de stof worden blootgesteld”, schrijft het RIVM. Goosen: “PFOA en genX zijn geen natuurlijke stoffen en kunnen niet afgebroken worden. Eenmaal in het milieu terechtgekomen zal het daar blijven. Juist van een bedrijf dat drinkwater levert, mag je verwachten dat wanneer ze het uit het industriële water gefilterd hebben, ze dit op milieuvriendelijke wijze verwerken. In plaats van dat ze dit verdunt in het oppervlaktewater brengen.”
Riool van Chemours
Volgens Evides wordt spoelwater van de ‘omgekeerde osmosemembranen’ geloosd op het riool van Chemours. Alleen het spoelwater voor het schoonmaken van het systeem komt terecht in de spoelvijver. Voor het drinkwater dat Evides op locatie Baanhoek produceert maakt zij gebruik van 40 procent grondwater en 60 procent oppervlaktewater, afkomstig uit het Biesboschspaarbekkensysteem. Het grondwater komt uit drie wingebieden op grote diepte en afstand van Dordt. Voor de lozing door Evides op het Wantij loopt momenteel een vergunningsaanvraag bij Rijkswaterstaat.
Voedselketen
In een reactie schrijft het RIVM dat de geldende waterkwaliteitsnorm voor PFOA in oppervlaktewater 48 nanogram per liter is. “Deze norm is vastgesteld door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (https://www.rivm.nl/nieuws/voorstel-voor-waterkwaliteitsnormen-pfoa) en houdt rekening met de mate waarin PFOA zich ophoopt in vis. Met die informatie heeft het RIVM berekend dat een concentratie van 48 nanogram per liter veilig is als mensen, vogels en zoogdieren hun leven lang vis uit dat water zouden eten. Deze werkwijze is gevolgd omdat de voedselketen onvoldoende wordt beschermd door de ecologische norm voor waterorganismen. PFOA is relatief weinig giftig voor waterorganismen zelf, maar kan een probleem vormen als de stof via vis in de voedselketen terechtkomt. Bij een concentratie van 48 nanogram per liter kan het water ook als zwemwater gebruikt worden. PFOA is niet irriterend voor de huid.”
