REGIO – De Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (VRZHZ) doet er alles aan om de coronacrisis te bestrijden. Om lezers een kijkje achter de schermen te geven, brengen we wekelijks iemand die bij of met de veiligheidsregio werkt in beeld in Dordt Centraal of wordt er actuele informatie gedeeld. Deze week is dat Jos Bal (32), voorzitter van het scenarioteam van Veiligheidsregio ZHZ. Hij is namens de sectie GGD/GHOR tevens de directe adviseur van de directeur Publieke Gezondheid (GGD). Samen met een team van scenariodenkers overlegt hij over de zogenoemde ‘early warnings’ en wat er op basis van deze beschikbare gegevens te zeggen valt over de toekomst. Op die manier probeert het scenarioteam zich een voorstelling te maken van hoe de toekomst eruit kan zien en wat dit betekent voor de aanpak van de coronacrisis.

Het scenarioteam is al enige maanden actief, heeft de nodige wisselingen gekend, maar is sinds begin juli actief in de huidige structuur. De scenariogroep bestaat uit een achtkoppig team en kent dezelfde samenstelling als het Regionaal Operationeel Team (ROT): een voorzitter, een communicatieadviseur, een informatiemanager, een adviseur Bevolkingszorg, een vertegenwoordiger van de politie, een vertegenwoordiger van de brandweer en twee mensen van de GGD. Laatstgenoemde is nadrukkelijker vertegenwoordigd, omdat de GGD inhoudelijk veel kan vertellen over de laatste ontwikkelingen rondom het coronavirus. “Er komen natuurlijk steeds meer studies uit over het virus en wat het doet, wat mogelijkheden biedt om van meerdere kanten naar het scenario te kijken”, aldus Jos.

Scenario denken

“Wat we in feite allemaal willen is een projectie op de toekomst”, zegt Jos. “Wat gaat er gebeuren? Hoeveel mensen worden er nog ziek? We zien dat de besmettingen weer toenemen en wat betekent die toename voor het aantal mensen dat in het ziekenhuis opgenomen wordt en in welke mate heeft dat zijn weerslag op de economie? Al dat soort vragen passeren de revue en het is en blijft heel moeilijk te voorspellen wat er precies staat te gebeuren, want je hebt nooit alle variabelen in zicht”, vertelt Jos. “Anderzijds weten we natuurlijk wel een aantal basispunten. Zo is een golfbeweging onvermijdelijk en eigenlijk niet meer weg te denken uit de mogelijke scenario’s. Na de eerste piek is het simpelweg wachten op een volgende golf. De golfbeweging waarin we zitten zal daarom voorlopig ook nog wel even blijven. Afhankelijk van hoe snel er een vaccin op de markt is, zal de golf wellicht iets afvlakken, maar volledig weg zal hij niet direct gaan”, legt Jos uit. Een ander voorbeeld is dat we door de huidige crisis steeds meer digitaal werken. We bestellen en overleggen steeds meer online. Ook weten we dat informatietechnologie al hoog op het risicoprofiel stond. Het coronavirus zorgt daarmee voor een verhoogde kwetsbaarheid.

Invloeden op het virus

“Kijkend naar die golfbeweging zijn er diverse variabelen die zorgen voor een eventuele groei of afname van het virus. Wat we zien is dat we een lineaire lijn omhoog maken. De afgelopen weken zijn de besmettingen flink gestegen en wanneer we naar de nabije toekomst kijken zijn er grofweg drie opties mogelijk; een sterke groei, een gelijkblijvende groei of een daling. De vraag die we onszelf dan ook stellen is; wat zorgt ervoor dat de lijn verder stijgt of juist daalt?” Het antwoord ligt in het gedrag van mensen. “Als het naleefgedrag afneemt, zullen de besmettingen toenemen. Andere risicofactoren zijn terugkerende vakantiegangers, het toenemen van (kleine) evenementen en de naderende koude natte periode, wat ervoor kan zorgen dat het virus zich beter manifesteert. Al deze factoren zijn van invloed op het virus en zorgt voor een toename van het aantal besmettingen of, in het gunstigste geval, in een stabilisatie. Zoals het er nu naar uit ziet zal het logischerwijs niet dalen”, aldus Jos. Aan de andere kant zal het verbeteren van het testbeleid of juist de snellere terugkoppeling van de uitslag op zijn beurt weer zorgen voor een daling van het aantal besmettingen, omdat het virus dan sneller is opgespoord. Ook een vaccin zal een afname teweegbrengen.

Voorstelbare toekomst

Volgens Jos is het bij scenario denken vooral belangrijk om uit de dagelijkse werkelijkheid te stappen, hoe lastig dat soms ook is, en iets verder vooruit te kijken. “Het gaat er niet om dat we exact voorspellen wat er gaat gebeuren, maar dat we beslissers meenemen in een voorstelbare toekomst die misschien anders is dan de mindset die er op dit moment is.” Aan de hand van een zogenoemde ‘praatplaat’ adviseert en informeert het scenarioteam over de mogelijke toekomst. In dit model staan verhaallijnen uitgelicht met allerhande aspecten die van invloed zijn op onder andere de economie en veiligheid in de regio. “Dit neemt mensen mee in een voorstelbare toekomst en laat mensen inzien waar ze aan moeten denken.”

Meer informatie is te vinden op www.zhzveilig.nl, Facebook, Twitter (VRZHZ) en Instagram (veiligheidsregiozhz). Vragen? Stel ze gerust!