DORDRECHT – Voor het behandelen en hopelijk genezen van kanker, heeft het ziekenhuis dokters en verpleegkundigen. Voor het luisterende oor en de spreekwoordelijke schouder om even op te leunen, is sinds begin dit jaar het ‘Infopunt voor leven met en na kanker’ gevestigd op de locatie Dordwijk van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Olga en Ruud zijn twee van de tien vrijwilligers die deze inloopruimte bemensen. Ze zoeken nieuwe collega’s.

Olga Noordhoek ging vier jaar geleden met pensioen. In haar werkzame leven als doktersassistente haalde ze de meeste genoegdoening uit het opvangen van patiënten die het moeilijk hadden. “Daar nam ik bewust de tijd voor, bijvoorbeeld wanneer iemand net te horen had gekregen dat er iets afwijkends was gevonden op een foto of in het bloed. Even aandacht hebben voor die persoon, praktisch meedenken en later nog eens terugbellen met de vraag hoe het ging, terwijl dat officieel geen taak van me was. De dokter had hier lang niet altijd de tijd voor. Ik deed het met plezier en merkte dat het waardevol en nuttig was voor de patiënten.

Lamgeslagen
Ruud Kleyweg, voormalig neuroloog in het Albert Schweitzer, was voorheen zélf een dokter die er inderdaad niet altijd de tijd voor had. En ook als hij die wel had, merkte hij dat de timing vaak niet goed was. Ruud: “Na een slechtnieuwsgesprek zag ik patiënten en hun naasten met de schouders naar beneden de spreekkamer verlaten, bezig om mijn boodschap te verwerken. Wanneer je lamgeslagen bent, heb je vaak op dat moment geen vragen. Die komen later. Voor deze mensen wilde ik er graag zijn, maar ik kon niet veel meer doen dan de huisarts vragen om een beetje extra op de patiënt te letten.” Nu daarentegen, kan hij als gepensioneerde en als vrijwilliger in het Infopunt doen wat hij voorheen niet kon. En Olga doet nu volledig wat ze vroeger het mooiste stukje van haar werk vond.

Luisteren, niet oordelen
Ruud: “Met volle aandacht kunnen wij de rol van toehoorder vervullen, op een moment dat de patiënt hiervoor openstaat en de behoefte voelt, want de patiënt zoekt ons op. Onze belangrijkste taak is luisteren, niet oordelen en de mensen helpen hun gedachten en behoeften op een rijtje te zetten. Daarna zijn ze vaak opgelucht en voelen ze zich zekerder.” Niet dat de drempel van het Infopunt voor iedereen laag is. Olga vertelt: “De een wandelt makkelijk binnen, de ander zie je eerst een beetje dralen voor de deur. Dan is het aan ons om die persoon te benaderen, spontaan en met een glimlach. Ook in het gesprek zijn die verschillen er: de een begint voluit te vertellen, de ander zit eerst eventjes te hakkelen. Naast de scholing die wij gekregen hebben voor dit werk, help je de mensen vooral door je hart te volgen. Voel wat ze nodig hebben en blijf warmte geven, ook wanneer ze hun boosheid en frustratie even tegen jou uiten.”

Geen medisch advies
Er is één beperking aan de steun en de informatie die de vrijwilligers leveren. Het mag niet op het medische vlak zijn, want dat is voor de behandelaar. Ook voor Ruud als medicus is dit geen probleem. “Als mensen iets niet begrijpen over bijvoorbeeld de therapie, dan adviseer ik om daarvoor nog eens bij hun arts aan te kloppen. Maar eigenlijk gaat het daar meestal niet over. Veel vaker komen mensen met kanker bij ons omdat ze zich in hun eigen netwerk van relaties niet goed begrepen voelen. Om de vaak lange, moeilijke ziekteperiode door te komen hebben ze blijvend de erkenning nodig dat het zwaar is wat ze meemaken.” Olga beaamt dat. “Soms staat iemand helemaal alleen in het leven, soms willen ze hun naasten niet belasten. Iemand zei: ik heb het mijn zoon al tien keer verteld, ik kan dat niet blijven doen. Ook daarin adviseer je dan. Want je wil voorkomen dat mensen stoppen met het delen van wat ze voelen.” Naasten van de patiënt mogen ook om steun en advies komen vragen, ook voor henzelf. Want bij alle aandacht voor de ziekte van bijvoorbeeld de partner, kunnen zij zich juist verloren voelen.

Informatie en doorverwijsadressen
Het Infopunt beschikt over uiteenlopende informatie en doorverwijsadressen op het gebied van onder meer werken met kanker, het vinden van maatschappelijke ondersteuning en voorzieningen, het omgaan met kanker in het gezin en het ondernemen van activiteiten. “Kunnen wij niet zelf helpen, dan weten we bijna altijd wel een plek waar de mensen wel terechtkunnen.” Soms is die plek Helianthus, centrum voor leven met en na kanker, in Dordrecht. Het Infopunt in het ziekenhuis is hiervan in feite een dependance. Helianthus bestaat al negen jaar, maar is niet altijd bekend bij de doelgroep en heeft zelf ook een drempel. “Laatst was er een dame die het moeilijk vond het Infopunt binnen te komen en een bezoek aan Helianthus nóg spannender vond”, vertelt Olga. “Ik heb haar uitgenodigd voor een open dag, met de belofte dat ik daar zelf aanwezig zou zijn. Ze kwam. En inmiddels volgt ze er een schildercursus. Daar kan ik ontzettend blij van worden.”

Uitbreiding
Het Infopunt zit in een cabine op de eerste verdieping van het polikliniekgebouw, vlak tegen de centrale hal aan. Elke werkdag van 09.00 tot 12.30 uur zijn er een of twee geschoolde vrijwilligers om te praten over leven met kanker. Er is geen maximale duur of maximaal aantal bezoeken. Het kan hooguit gebeuren dat twee vrijwilligers beiden bezet zijn. De gesprekken zijn privé en er wordt niets vastgelegd. Er zijn plannen voor uitbreiding van het aantal uren, op de middag. Ook wordt nagedacht over aanwezigheid van de vrijwilligers op de ziekenhuisafdelingen waar mensen met kanker worden verpleegd en behandeld. Ruud: “Als we dat goed kunnen afstemmen met de oncologieverpleegkundigen en andere zorgverleners, waardoor we elkaar echt kunnen aanvullen en versterken, dan heb ik daar hoge verwachtingen van.”

Om het Infopunt te kunnen uitbreiden zijn extra vrijwilligers nodig. Belangstellenden kunnen contact opnemen via e-mail, op infopunt@asz.nl.