DORDRECHT – De Dordtse kunstenaar Erik Sep neemt in september afscheid van zijn positie als Stadskunstenaar. Sep is de tweede kunstenaar die in Dordrecht deze positie heeft vervuld; de eerste was Ton Kraayeveld. Na de wisseling van de wacht werd direct besloten dat Sep geen één, maar twee jaar Stadskunstenaar zou blijven. Door corona werden het er drie. Drie jaren waarin de kunstenaar, die internationaal bekendheid verwierf met zijn virtuele stad Neurotopia, op een punt is gekomen dat hij zijn kunst in de werkelijke wereld wil laten afspelen. “Ik wil geen eiland van kunst.”

Sep: “Vaak wordt kunst gezien als iets voor elite en kunstenaars onder elkaar; met insiders die jouw werk leuk vinden. Ik wil kunst van dat eiland afhalen. Ik wil juist de werkelijkheid als podium nemen. Ik ben geen heilige en wil niet de Heiland spelen, maar juist in de werkelijkheid mensen in de stad met elkaar verbinden. En dan met name mensen die geen dak boven hun hoofd hebben betrekken. Om die reden wil ik een openluchtdiner organiseren met allerlei verschillende mensen in de stad als afscheid van mijn Stadskunstenaarschap. Ik ga inschrijfformulieren voor dit diner ophangen in de stad. Die formulieren komen er ook in het Pools, want ik weet dat er veel mensen uit Polen hier zonder woning verblijven. Zo hoop ik dat ik ten minste de helft van de tafel op donderdag 8 juli mag vullen met mensen die wij dakloos noemen.”

Stille nacht Heilige nacht
Sep heeft als eerste project van zijn Stadskunstenaarschap de camper nagebouwd van een achterbuurman aan de Singel. “Die man woonde al geruime tijd in de camper toen de gemeente besloot dat de camper daar niet mocht blijven en deze afvoerde. De bewoner raakte zo zijn huisje op wielen kwijt en kon het alleen terug krijgen tegen betaling van de wegsleepkosten. Dat geld had hij niet. Ik heb zijn camper nagebouwd met daaronder vierkante in plaats van ronde wielen. Als statement dat je niet zomaar iemands onderdak kan wegrijden. Gelukkig was het project ‘Stille nacht – Heilige nacht’ net klaar voor kerst en de koude wintermaanden. De camper doet gelukkig nog steeds dienst als onderkomen van mijn achterbuurman.”

Onstoffelijke kunst
Na dit project raakte Sep zijn eigen atelier in Rotterdam kwijt. Met het Vastgoedbedrijf Dordrecht ligt hij in de clinch over het atelier aan de Singel waar hij al decennia woont en werkt. “Het wordt mensen steeds moeilijker gemaakt om woon- en werkruimte te vinden. Het huren van een atelierruimte is inmiddels ongeveer net zo duur als een woonruimte. Zoiets is eigenlijk alleen op te brengen voor kunstenaars die heel goed verdienen met hun kunst. Voor beginnende kunstenaars is het onmogelijk dat te bekostigen. In Rotterdam had ik ruimte om grote stoffelijke projecten te bouwen zoals Neurotopia. In het Dordtse atelier is die ruimte te beperkt. Ik richt me nu meer op onstoffelijke dingen. Samen met grafisch ontwerper Maarten Mooren heb ik postkaarten gemaakt met Groeten uit Dordrecht. Ook ontwerpen we banners en logo’s die maatschappijkritisch zijn.”

Geen eigen schuld
“We hebben een eigen Cultuurnota geschreven en ik werk samen met de Dordtse filosofe Elizabeth Schipper. Zij deed onderzoek en schreef een essay dat de oorzakelijkheid van het verlies van woonruimte opblaast. Tijdens het voorgerecht, afgelopen donderdagavond op het Statenplein was dit essay onderwerp van gesprek. Wij willen dat het idee van ‘eigen schuld, dikke bult’, verdwijnt. Hoe het komt dat je dakloos bent geworden, dat doet er helemaal niet toe. Het gaat om oplossingen vinden in het hier en nu. Voor mij geldt dat ik de afgelopen jaren als Stadskunstenaar uit mijn comfortzone ben gekomen. Mensen dachten: Erik gaat maquettes maken zoals Neurotopia. Dat is dus niet gebeurd, mede door het gat in de tijd dat corona heeft gemaakt. Tegelijkertijd bouw ik nu op een andere manier aan de toekomstige stad wat een logisch vervolg is op mijn bestaande miniatuurstad.”

Regionaal Archief
Van de drie bijeenkomsten (voorgerecht, hoofdgerecht en nagerecht) maakt Erik opnamen die via zoom te volgen zijn om zo de connectie met een groot publiek te maken, ondanks corona. De opnamen zijn tegelijkertijd onderdelen van zijn nieuwe onstoffelijke kunst. De videoregistraties krijgen een plek in het regionaal Archief Dordrecht. Op 3 september is de laatste bijeenkomst waarop het Dordrechts Museum bekend maakt wie de opvolger wordt van Erik Sep. Volgens Sep zal dat een vrouwelijke Dordtse kunstenaar worden die geselecteerd is door een onafhankelijke commissie, waarin onder andere mensen van de Mondriaanstichting zitten.

Bekende werk: Neurotopia
Bijna twee decennia heeft Erik Sep gewerkt in zijn steeds groter wordende miniatuurstad genaamd Neurotopia. Parallel aan de wereld zoekt Sep steeds naar een eigenzinnige realiteit en propageert hij een betekenisvolle zinloosheid. Daarom heeft hij ervoor gekozen het werk te benaderen als een permanent proces van verzamelen, bouwen, slopen en reorganiseren. Uiteindelijk gaat zijn werk over dit proces: de steeds groter wordende stad en de identiteit ervan. Naast diverse (internationale) nominaties kreeg de Dordtenaar de internationale onderscheiding Prix d’Arte van de Slick Art Fair Parijs.

Fotobijschrift
Erik Sep presenteerde het eerste onderdeel van zijn afscheid als Stadskunstenaar met de presentatie van het essay Stille nacht Veilige nacht van de Dordtse filosofe Elizabeth Schipper. (Foto: Thymen Stolk)