DORDRECHT – Teekengenootschap Pictura bestaat 250 jaar en is nog springlevend. Dit feestjaar leest u wekelijks op deze plek over Picturianen van vroeger en nu en hun sporen in de stad en daarbuiten.
Pictura in de oorlog
Hoe verging het Pictura in de oorlogsjaren 1940-1945? Dit onderwerp mag niet onbesproken blijven rond 4 en 5 mei. We vroegen het Teun de Bruijn, stadsarchivaris van Dordrecht. Hij schreef een boekje over de geschiedenis van Pictura. Dat verschijnt 31 mei als nummer 45 in de reeks ‘Verhalen van Dordrecht’, een uitgave van het Historisch Platform Dordrecht.
Veel informatie over de oorlogsjaren kon De Bruijn niet vinden in het Pictura-archief. Dat het ook voor de Picturianen een moeizame periode is geweest, staat vast. In mei 1940 wordt het Pictura-gebouw door het Duitse leger gevorderd, waarbij veel vernielingen worden aangericht. Vanwege het tekort aan steenkolen moeten de tekenlessen in de wintermaanden geregeld worden afgelast. Ook worden materialen als schilderslinnen en verf steeds moeilijker verkrijgbaar.
De oprichting van de Nederlandsche Kultuurkamer brengt het bestuur van Pictura vanaf medio 1942 in een moeilijke positie. Journalisten en kunstenaars moeten lid worden van de Kamer om nog te mogen werken. De Duitsers willen zo controle uitoefenen en censuur kunnen toepassen. Toch probeert het bestuur de activiteiten zo veel mogelijk voort te zetten. Tot juni 1944 zijn er zelfs nog enkele kleine tentoonstellingen. Hoe dat mogelijk is, kon De Bruijn niet achterhalen. Ook worden ateliers beschikbaar gesteld aan kunstenaars en wordt het gebouw verhuurd voor lezingen. Vanaf medio 1944 onderneemt het genootschap tot na de bevrijding helemaal niets meer.
Het is onbevredigend, maar uit het archief is niet meer op te maken hoe het bestuur en de leden zich exact hebben opgesteld tegenover de Duitse bezetter. Het lijkt wel of elke verwijzing hiernaar na 1945 is verwijderd, concludeert De Bruijn. Misschien zijn er lezers die meer weten over de houding van Pictura in de oorlog. Het boekje is voor 4,95 euro te koop in alle Dordtse boekhandels.
Oorlogs- en bevrijdingsmonument ‘De Levensboom’ in Park Merwestein, gemaakt door Picturiaan Hans Petri (1919-1996). (Foto: Regionaal Archief Dordrecht)
