Stress is onze natuurlijke reactie op situaties die als bedreigend of uitdagend worden ervaren. Het is aanwezig in alle levende wezens als overlevingsmechanisme, en helpt ons snel te reageren in noodsituaties. In het dagelijks leven hebben we echter meer te maken met sluipende, chronische stress, die niet direct verdwijnt. Deze langdurige stress kan schadelijk zijn voor onze gezondheid als we daar niets aan doen. In deze blog verkennen we de oorsprong van stress, hoe het ons beïnvloedt, en bieden we praktische tips om stressniveaus te verlagen.

Waar komt stress vandaan?

Stress is een overblijfsel van onze evolutionaire geschiedenis – een onderdeel van de vecht-of-vluchtreactie die ons in staat stelde snel te reageren op gevaren. Wanneer we stress ervaren, geeft ons lichaam hormonen vrij zoals cortisol en adrenaline, die onze hartslag verhogen, onze alertheid verscherpen en ons voorbereiden om snel te handelen, te vechten of vluchten dus. Nadat het gevaar geweken was, verdween de stress en produceert het lichaam dopamine en endorfines om de balans te herstellen en de adrenaline en cortisol te verlagen.

In de moderne tijd zijn de bedreigingen meestal niet fysiek, maar psychologisch. Langdurige werkuren, hoge verwachtingen, sociale druk, maar ook dagelijkse irritaties zoals verkeer of lawaaierige buren veroorzaken een aanhoudende stressreactie in ons lijf. Doordat het ‘gevaar’ bij deze stress dagelijks terugkeert en onze vecht-of-vlucht reactie niet in werking treedt, blijft de stress in ons lijf. Deze chronische stress kan leiden tot een reeks gezondheidsproblemen, waaronder hartziekten, slapeloosheid, depressie, obesitas en een verzwakt immuunsysteem.

Tips om stress te verminderen

Gelukkig zijn er verschillende strategieën die je kunt toepassen om je stressniveau actief te verlagen. Het eerste en beste advies is natuurlijk om stress te vermijden, maar dat is niet altijd realistisch. Wel is het mogelijk om te zorgen voor ontspanning en ontlading, waarmee je chronische stress te lijf kunt gaan.

1. Regelmatige lichaamsbeweging

Beweging is een van de meest effectieve manieren om stress te verlagen. Het helpt niet alleen om het stresshormoon cortisol te verminderen, maar stimuleert ook de productie van endorfines, chemicaliën in de hersenen die werken als natuurlijke pijnstillers en stemmingsverbeteraars. Je hoeft niet direct een marathon te lopen, een dagelijkse wandeling of rustige activiteit van minstens 30 minuten is al voldoende.

2. Adem in, adem uit

Eenvoudige ademhalingsoefeningen zijn een quick fix om van stress af te komen. Ervaar je stress of angst, probeer dan diepe buikademhalingen. Dit helpt om je hartslag te verlagen en je lichaam te kalmeren.

3. Goede nachtrust

Slaap heeft een grote invloed op hoe we stress ervaren en verwerken. Het is de manier om op te laden en ons klaar te maken voor een nieuwe dag van “avonturen en gevaren”. Een volwassene heeft dagelijks 7-9 uur slaap nodig, kom je slaap tekort dan heeft dit invloed op hoe je met stress om kunt gaan.

4. Meditatie en mindfulness

Meditatie en mindfulness oefeningen helpen je om in korte tijd te ontspannen en tot rust te komen. Regelmatig mediteren maakt je kalmer in stressvolle situaties en helpt om piekergedachten te verminderen. Kies een vast moment op de dag om even te mediteren, al is het maar 10 minuten. Vind je het moeilijk om te beginnen? Er zijn vele meditatie apps en ook op YouTube vind je van alles om je op weg te helpen.

5. Sociale contacten en knuffeldrang

Steun van een goed sociaal netwerk is belangrijk voor je emotionele weerbaarheid. We hebben allemaal vrienden en familie nodig bij wie we terecht kunnen met vragen en problemen. Maar de mens heeft ook huidhonger: de behoefte aan huidcontact en knuffelen, met bewezen voordelen voor je gezondheid. Je maakt het knuffelhormoon oxytocine aan, en je cortisol- en stressniveau gaan omlaag.

6. Schrijf het van je af

Het opschrijven van wat je voelt of wat je stress bezorgt, kan helpen om je gedachten te ordenen en de intensiteit van je gevoelens te verminderen. Als je dagelijks een dagboek of journal bijhoudt, kan dit op langere termijn ook inzicht geven in wat helpt en hoe je stress kunt vermijden.

Gezond leven met stress

Stress in beperkte mate en van het kortdurende soort hoeft geen kwaad te doen en kan zelfs positief zijn voor je welbevinden. Door deze tips toe te passen, kun je de controle over je stress terugwinnen en meer ontspannen. Neem de tijd om te ontdekken welke technieken het beste voor jou werken en maak ze onderdeel van je dagelijkse routine om een gelukkiger, gezonder leven te leiden. En vergeet niet: soms is het gewoon tijd om in de hangmat te liggen en de wereld even te laten voor wat het is. Ontspanning is niet alleen plezierig, het is essentieel.