Door: Ria Folkertsma
Een ouder echtpaar dat opeens de huur niet meer kan betalen. Een opa bij wie kostbare spullen zijn verdwenen. We horen het steeds vaker. De plegers zijn vaak familie, mantelzorgers of zorgpersoneel en bijna altijd is er sprake van een mate van afhankelijkheid. We noemen dit financieel misbruik van ouderen en het komt helaas veel voor. In Nederland zijn jaarlijks ruim 30.000 ouderen slachtoffer van financieel misbruik. Hoog tijd om dit een halt toe te roepen. In een serie artikelen gaat Veilig Thuis ZHZ in op wat financieel misbruik inhoudt, wat signalen van financieel misbruik zijn, welke stappen je kunt zetten als het jou of een naaste overkomt en, heel belangrijk, wat je kunt doen om financieel misbruik te voorkomen.
Signalen van financieel misbruik zijn niet altijd heel duidelijk. Bovendien is het geen gemakkelijk onderwerp om over te praten. Juist omdat een oudere vaak afhankelijk is van de hulp van een pleger. En de signalen kunnen soms in heel kleine dingen zitten. Als iemand bijvoorbeeld normaal A-merken koopt en opeens overstapt op huismerken, als er opeens een nieuwe kennis heel vaak langskomt, als na het bezoek van thuiszorg opeens sieraden missen, of als een vrouw er normaal heel verzorgd uitziet en opeens niet meer naar de kapper gaat. Maar ook duidelijker signalen, zoals enveloppen van deurwaarders of zelfs het afsluiten van gas en licht omdat de bankrekening is leeggehaald, komen voor. Beroepskrachten die achter de voordeur komen, zoals ouderenwerkers, praktijkondersteuners van huisartsen en thuisbegeleiders, vangen die signalen vaak wel op. Omdat zij niet direct betrokken zijn, zijn zij ook de aangewezen personen om het gesprek over hun vermoedens aan te gaan.
Vertrouwen
Met een praktijkondersteuner van de huisarts, met een thuisbegeleider of ouderenwerker heeft een slachtoffer vaak een goede vertrouwensband. Dat is van groot belang om een onderwerp als dit bespreekbaar te maken. Ouderenwerkers in de regio geven aan dat het juist de afhankelijkheid is die maakt dat het zo moeilijk is voor de oudere om er iets aan te doen: “Er is heel vaak angst voor represailles, of angst dat die nieuwe kennis, of dat lieve nichtje niet meer langs zal komen. Ze accepteren het misbruik daarom soms tot op zekere hoogte, omdat ze niet weten hoe ze het kunnen doorbreken zonder hun eigen situatie moeilijker te maken.” Ook huisartsen bevestigen dat een vertrouwensband van groot belang is: “Praktijkondersteuners zijn daarom de ogen en oren van de huisarts. Als de praktijkondersteuner komt, is dat gezellig, maar als de huisarts komt, is dat al meer beladen. Zij kunnen het gesprek dus goed openen en stappen zetten als er inderdaad iets niet pluis is.”
Wat kun je doen
Als je een vermoeden hebt van financieel misbruik en je wilt advies, dan kun je bij het sociaal wijkteam van de gemeente terecht of bij de huisarts van de oudere. Zij hebben de kennis in huis om te adviseren en in gesprek te gaan met een oudere. Ook kan bij Veilig Thuis, hét aanspreekpunt als het gaat om financieel misbruik en ander huiselijk geweld, anoniem advies worden ingewonnen. Kijk hiervoor op www.veiligthuiszuidhollandzuid.nl, of bel 0800-2000, want alleen samen kunnen we financieel misbruik stoppen.
Tv-interviews
Omdat er dit najaar geen voorlichtingsbijeenkomsten van Veilig Thuis ZHZ en Yulius-Indigo ZHZ plaats kunnen vinden over het onderwerp ouderenmishandeling is gekozen voor het maken van een viertal tv-interviews over financieel misbruik van ouderen. Deze worden vanaf 7 november iedere zondag om 18.00 uur uitgezonden op RTV Dordrecht.
