DORDRECHT – Teekengenootschap Pictura bestaat 250 jaar en is nog springlevend. Dit feestjaar leest u wekelijks op deze plek over Picturianen van vroeger en nu en hun sporen in de stad en daarbuiten.
Pictura-standjes
Tekenen naar levend model is altijd belangrijk geweest bij Pictura. Aanvankelijk fungeerden de bedienden als model. Nicolaes van der Velden, ‘den tans nog zynde Knegt’, werd door Abraham van Strij in 1774 als eerste levend model bij Pictura getekend. Later werden er ook modellen gehuurd. Modeltekeningen werden in Dordrecht ‘Pictura-standjes’ genoemd. Sander Paarlberg, conservator van het Dordrechts Museum, herkent ze meteen, omdat de tekenstijl van Abraham en Jacob van Strij lange tijd overheersend was. Ook hun leerlingen tekenden in die stijl. Karakteristiek voor de eerste Pictura-standjes is dat het een man is, gekleed, zittend in een stoel, leunend op een stok of tegen een muur. Kortom: houdingen die je lang kunt volhouden. Vaak waren de modellen gekleed als boer of visser. Heel praktisch. Die figuren doken vervolgens ook weer op in schilderijen. Pas later kwamen er ook vrouwelijke modellen, vaak dienstmeiden en groente- of visverkoopsters.
Bij Pictura waren ze nogal preuts: (mannelijk) naakt was lange tijd taboe. Vrouwelijke naaktmodellen waren pas aan het eind van de negentiende eeuw welkom. Elk Picturalid mocht bij toerbeurt een model stellen. Dat leidde in de winter van 1862 tot een vermakelijk incident. Volgens de notulen van 11 februari wilde een lid een meisje, zittend op een ezel als model laten fungeren, maar de ezel was de toegang ontzegd. Ten onrechte, vond het lid Den Bandt. Volgens hem was in de regels alleen sprake van een levend model, zonder bepaling of hiermee een mens of dier wordt bedoeld. Er werd een compromis gevonden. Als er een viervoetig dier nodig was, dan kon het op kosten van Pictura worden gehuurd, mits de gezamenlijke kosten van model en accessoire niet meer dan vier gulden bedroegen. Ook moest het betrokken lid zelf op het dier passen in het tekenlokaal.
Nicolaes van der Velden, het eerste levend Pictura-model.
